In een korte “wat is wat” serie zullen we kort ingaan op de componenten waaruit de meeste armaturen in de openbare verlichting bestaan. Laten we beginnen met het meest essentiële onderdeel dat we in een armatuur aantreffen. De ledmodule (ook wel ledplaat genoemd). Waarom is dat het meest essentiële onderdeel? Zonder ledmodule geen licht. Dat is toch waarvoor we armatuur willen inzetten.
Definitie; De Ledmodule
Een ledmodule is een lichtbron bestaande uit 1 of meerdere leds gemonteerd op een printplaat.
De ledmodule kan een eenvoudig product zijn. Toch zijn er echter veel verschillende uitvoeringen te vinden. Alle met hun specifieke voor- en nadelen. Een ledmodule is in de basis niet veel meer dan een printplaat waarop een aantal leds zijn gemonteerd. Veder zit er natuurlijk ergens een aansluiting om de module van stroom te kunnen voorzien. In het meest extreme geval is een ledmodule slechts 1 led. Dat zien we echter in armaturen maar zelden.
De printplaat is enkel nodig om de leds op de juiste manier van stroom te voorzien en te fixeren op een specifieke plaats. Op de module zijn meestal meerdere leds voorzien. Die kunnen in serie en parallel geschakeld zijn. Vaak staan er een aantal leds in serie en zijn er meerdere sets van in serie geschakelde leds parallel geschakeld. Dit is nodig om de gewenste lichtstroom te kunnen maken.
Verschillende uitvoeringen
We kennen verschillende uitvoeringen van een ledmodule. Zoals boven al beschreven kunnen het 1 of meerdere leds zijn. Daarnaast zijn er nog een aantal specifieke uitvoeringen van een ledmodule die kunnen worden geïdentificeerd.
Chip on board
Het meest voorkomende systeem is een printplaat waarop leds zijn gesoldeerd. Echter wanneer je een groot vermogen (veel licht) op een kleine oppervlakte wilt plaatsen dan is Chip on board een goede oplossing. In dat geval wordt de led chip direct op de printplaat gemonteerd. Dit principe is goed te herkennen in de praktijk. Je hebt dan een kleine printplaat (meestal een keramische printplaat) waarop je vooral de gele vlek herkend van het gebruikte fosfor. Ook wel naar gerefereerd als een spiegelei.
De toepassing is in de openbare verlichting niet heel frequent. Het is vaak een oplossing waar dan 1 lens wordt gebruikt om het licht te sturen.
Driverloze module
Sommige fabrikanten maken een driverloos armatuur. Dat kun je op een aantal manieren realiseren. Dit kun je doen door de driver op de ledmodule te integreren. Dat zien we steeds vaker gebeuren maar in de openbare verlichting zien we dat nog minder frequent. Meestal gaan de leds veel langer mee dan de driver electronica. Dit is geen probleem bij gebruik in retail, omgevingen waar de verlichting toch iedere 5 jaar vervangen wordt, maar in de openbare verlichting is dat minder wenselijk De gebruiksduur is veel langer en tussentijds uitwisselen van de driver is dan vaker te verwachten.
Het is ook mogelijk om met de toepassing van een juist aantal leds ervoor te zorgen dat de spanning die nodig is gelijk is aan de netspanning. Dit heeft het nadeel dat er meteen een stroboscopisch effect of flicker optreedt. Om dat probleem tegen te gaan wordt dan weer extra elektronica op de led module geplaatst. Deze elektronica regelt dan het in- en uitschakelen van verschillende led strings op de module. Dit vermindert de hoeveelheid flicker. Nu hoeft dat overigens geen probleem te zijn.
Deze elektronica is meestal wel minder gevoelig voor storingen dan de standaard driver elektronica.
Een driverloos armatuur kan overigens ook gerealiseerd worden door de driver simpelweg buiten de armatuur te monteren. Zo zien we o.a. bij DC netten dat men een driver plaatst onder in de paal en dan is de armatuur driverloos uitgevoerd. De module kan dan weer een printplaat met leds zijn zonder verdere ondersteunende electronica.
Waarom een driver of andere elektronica noodzakelijk is leggen we in het bericht over de driver uit. (volgt).
Koeling
Een ledmodule heeft ook koeling nodig. Het kan zijn dat het voldoende is om aan enkel de omgeving te koelen. In de meeste gevallen is meer koeling nodig en moet de printplaat met leds op een koeling gemonteerd worden om ervoor te zorgen dat de leds niet te warm worden.
In veel gevallen is die koeling onderdeel van het toestel maar het kan ook zijn dat de koeling geïntegreerd wordt aan de ledmodule. Dat zien we nogal eens bij retrofit oplossingen.
