In een korte “wat is wat” serie zullen we kort ingaan op de componenten waaruit de meeste armaturen in de openbare verlichting bestaan. Nu de driver. De leddriver heeft een essentiële functie namelijk het voorzien van de leds van de benodigde stroom en spanning. Dit klinkt misschien eenvoudig maar dat is het in de praktijk niet. Dit heeft met name te maken met de leds en hun gedrag bij verschillende spanningen.
Definitie; leddriver
De leddriver, voorschakel apparaat of ook wel “control gear” is een apparaat dat bedoeld is om de netspanning om te zetten in een voor de lichtbron (ledmodule) vereiste elektrische vorm.
Het kan gaan om het aanpassen van de voedingsspanning of stabiliseren van de stroom door de leds. Drivers zijn tegenwoordig vaak voorzien van extra intelligentie en kunnen bijvoorbeeld geprogrammeerd worden om specifieke dimschema’s te hanteren.
De driver is in veel gevallen een losse module die in het armatuur is gemonteerd. De driver kan echter ook geïntegreerd worden op de ledmodule of separaat van het armatuur worden gemonteerd. Bijvoorbeeld onder in de lichtmast om onderhoud te vereenvoudigen.
De constant current driver
Leddrivers kennen we in verschillende vormen. Als eerste de meest uitgebreide en meest toegepaste driver. Dit is een “constant current” driver. Deze zet de inkomende spanning (230 V) om naar een constante stroom die door de leds wordt gevoerd. Om voor een constante stroom te kiezen (stroom bron) in plaats van een constante spanning zullen we in een separaat artikel uitleggen. Het is de meest ideale situatie voor leds.
Afgeleide leddriver; constant voltage met een omzetting naar constant current
De tweede uitvoering die we ook met regelmaat zien is een splitsing van de “driver” en zijn “voeding”. Dat wil zeggen we hebben dat te maken met twee verschillende elementen. Ten eerste een “voeding” die de 230 V omzet naar een andere spanning. Bijvoorbeeld naar 36 V gelijkstroom. Dit wordt dan naar de tweede trap gevoerd. Dit kan een apart stukje elektronica zijn of die elektronica is geïntegreerd op de ledmodule. Deze elektronica zet die spanning dan weer om in een constante stroom. Het is in basis hetzelfde als in een volledige driver gebeurt alleen kan het soms handig zijn deze twee te splitsen.
Constant voltage driver
Dan kennen we ook gevallen waarbij er enkel een constante spanning wordt aangeboden. Dit werkt maar heeft nadelen. Belangrijkste nadeel is dat je vooraf niet nauwkeurig de lichtoutput weet en dat er meer verschil tussen producten onderling kan zitten. Daarnaast heeft dan omgevingstemperatuur veel invloed op de lichtoutput. Als laatste is ook levensduur veel minder goed te voorspellen.
“Driverloze” armaturen
Laatste versie is de driverloze uitvoering. Principieel is er altijd een omzetting nodig. Toch kunnen we de ledmodule zo opbouwen dat er geen driver noodzakelijk is. Wat er dan gedaan wordt is dat er voldoende leds in serie worden gezet om ervoor te zorgen dat de benodigde spanning zodanig is dat ze kunnen werken op 230 V. Zouden we dat direct zo doen ontstaat er veel flicker. Om dat te voorkomen worden meerdere strings opgebouwd die dan afhankelijk van de spanning van het moment worden ingeschakeld of uitgeschakeld. Het is een wat complexe methode maar het voordeel is dat je alles met halfgeleiders kunt doen en daardoor een langere levensduur kunt garanderen. Het nadeel is dat je altijd een bepaalde mate van Flicker en stroboscopisch effect zult houden.