In een korte “wat is wat” serie zullen we kort ingaan op de componenten waaruit de meeste armaturen in de openbare verlichting bestaan. Nu het optiek. Het optiek verzorgt het sturen van het licht in precies die richting waar we uiteindelijk het licht willen hebben. Ook een belangrijk onderdeel van het verlichtingssysteem.
Optieken kunnen bestaan uit lenzen en reflectoren. De introductie van LED heeft geresulteerd in het steeds minder toepassen van reflectoren. Nu is de toepassing van een lens om het licht te sturen standaard. Doordat de led een echte puntbron is kunnen we met lenzen heel nauwkeurig het licht sturen. De reflectoren waren in de conventionele verlichting essentieel om het licht te sturen. De oude lichtbronnen straalden het licht 360 ° rond. De led is juist al heel gericht (meestal 120 °).
Verschillende uitvoeringen
We kennen systemen waarbij elke led zijn eigen lens heeft. Iedere led kan van een andere lens worden voorzien. Ook kaniedere led dezelfde lens krijgen. We zien hier afzonderlijke lensjes die ieder apart op de leds worden geplaatst of lensplaten die in 1 leer een hele ledmodule met meerdere leds van va lenze voorziet. De Zhaga boeken 15 en 19 beschrijven dit soort oplossingen.
Als een chip on board ledmodule (COB) wordt toegepast valt de keuze vaak op 1, vaak grote, lens. Deze stuurt het licht de juiste richting op. Als er meerdere van dit soort modules in een armatuur is toegepast dan kunnen er weer meerdere lenzen zijn toegepast. Deze oplossing zien we wat minder vaak.
De toepassing van reflectoren zien we steeds minder. Er zijn zeker nog wel armaturen waarin reflectoren een belangrijke rol spelen om bijvoorbeeld glare te verminderen. Het vervelende effect van een reflector is dat het een flinke invloed heeft op het systeem rendement. Lenzen hebben ook effect op het rendement (ook in een lens gaat er licht verloren) echter de reflector heeft een groter verlies tot gevolg.
Materiaalgebruik voor het optiek
De lenzen kunnen van glas of kunststof zijn gemaakt. Indien ze van kuststof zijn dan is het van belang dat de materiaal keuze juist is. Glas heeft als voordeel dat het niet verkleurt onderinvloed van UV licht. Kunststof echter wel. Indien dan een glazen plaat is toegepast als lichtdoorlatende kap dan zal de veroudering door UV beperkt zijn. Extra aandacht is nodig indien ook een kunststof lichtdoorlatende kap is toegepast. Of de lensplaat is ook de lichtdoorlatende kap. In dat geval is extra aandacht nodig voor de kwaliteit van het kunststof. Indien dit niet gebeurt en de kunststof vergeeld dan krijg je naar verloop van tijd een extra lichtafname door de veroudering van de lens.
Bij de toepassing van reflectoren hebben we ook te maken met veroudering. Vaak is het dan corrosie die een invloed gaat hebben op het rendement van de reflector.
De opbouw van het systeem is dus bepalend. Dat wil zeggen is het optiek voldoende beschermd door het armatuur tegen de omgevingsinvloeden.